MIĘDZY NAUKĄ A POLITYKĄ. HISTORIA NAJNOWSZA JAKO POLE WALKI
Between Science and Politics: Contemporary History as a Battlefield

do pobrania/download

Valentin Behr

Instytut Studiów Społecznych im. Profesora Roberta Zajonca
Uniwersytet Warszawski
ul. Stawki 5/7
00-183 Warszawa
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

doi: 10.7366/KIR.2019.7.10

SŁOWA KLUCZOWE

historia najnowsza, polityka historyczna, socjologia pól, socjologia polityki

KEYWORDS

contemporary history; memory politics; sociology of fields; sociology of politics

STRESZCZENIE

Spojrzenie na debaty historiograficzne i politykę historyczną przez pryzmat socjologii pól pozwala podkreślić polityczną rolę, jaką historycy odgrywają w tych debatach, rolę, która przez wyraźny kontrast między nauką a polityką mogłaby być minimalizowana. Przedstawienie dwóch wymiarów, wertykalnego (państwowa instrumentalizacja historii) i horyzontalnego (rola historyków w tej instrumentalizacji), ma na celu pokazanie, jak polityka historyczna kształtuje pole historiograficzne, w ramach którego przynosi ona istotne efekty w zakresie legitymizacji zawodowej i redystrybucji zasobów. Polityka historyczna składa się z relacji wymiany, niejawnych transakcji, ustalonych między polem politycznym a polem historiograficznym. Historia staje się zatem nauką o władzy.

ABSTRACT

The approach to historiographic debates and historical policy through the prism of field theory allows us to emphasise the political role that historians play in these debates, a role that a stark contrast between scholarship and politics would tend to minimise. The articulation of two dimensions, vertical (the state instrumentalisation of history) and horizontal (historians’ contributions to that instrumentalisation), aims at showing how memory politics shapes the historiographic field, within which it has significant effects in terms of the professional legitimisation and redistribution of resources. Historical policy consists of exchange relations and implicit transactions, established between the political field and the historiographic field. Therefore, history becomes a science of government.

LITERATURA / REFERENCES

  1. Behr, V. (2015). Genèse et usages d’une politique publique de l’histoire. La „politique historique” en Pologne. Revue d’études comparatives Est-Ouest, 46, 21–48.
  2. Behr, V. (2017a). Science du passé et politique du présent en Pologne : l’histoire du temps présent (1939–1989), de la Genèse à l’Institut de la Mémoire Nationale. Rozprawa doktorska. Université de Strasbourg.
  3. Behr, V. (2017b). Historical policy-making in post-1989 Poland: a sociological approach to the narratives of communism. European Politics and Society, 18, 81–95.
  4. Behr, V. (2020). La politique publique de l’histoire et le „bon changement” en Pologne. Revue d’études comparatives Est-Ouest, 51, 73–103.
  5. Berger, S., Lorenz, C. (red.) (2010). Nationalizing the Past: Historians as Nation Builders in Modern Europe. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  6. Bourdieu, P. (1976). Le champ scientifique. Actes de la recherche en sciences sociales, 2, 88–104.
  7. Bourdieu, P. (1989). La noblesse d’État : grandes écoles et esprit de corps. Paris: Minuit.
  8. Bourdieu, P. (1992). Les règles de l’art : genèse et structure du champ littéraire. Paris: Seuil.
  9. Chojnowski, A. (2012). IPN widziany oczyma Antoniego Dudka. Dzieje Najnowsze, 4, 141–152.
  10. Czyżewski, A. (2007). Proces destalinizacji polskiej nauki historycznej w drugiej połowie lat 50. XX wieku. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.
  11. Czyżewski, A. (2017). Pesymizm sprzecznych tez, czyli co dalej? Kilka uwag o „Forum historyków dziejów najnowszych” (Warszawa 10.12.2016 r.). Sensus Historia, 24, 265–276.
  12. Czyżewski, A., Nowinowski, S.M., Stobiecki, R., Żelazko, J. (red.) (2012). Bez taryfy ulgowej: dorobek naukowy i edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej 2000–2010. Łódź: IPN.
  13. Dakowska, D. (2015). Between competition imperative and Europeanisation: the case of Higher Education reform in Poland. Higher Education: The International Journal of Higher Education and Educational Planning, 69, 129–141.
  14. Dobry, M. (red.) (2000). Democratic and Capitalist Transitions in Eastern Europe: Lessons for the Social Sciences. Dordrecht: Kluwer Academic.
  15. Dobry, M. (2009). Sociologie des crises politiques: la dynamique des mobilisations multisectorielles. Paris: Presses de Sciences Po.
  16. Dudek, A. (2011). Instytut: osobista historia IPN. Warszawa: Wydawnictwo Czerwone i Czarne.
  17. Engelking, B., Grabowski, J. (red.) (2018). Dalej jest noc: losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów.
  18. Fik, M. (red.) (1996). Spór o PRL. Kraków: Znak.
  19. Hartog, F., Revel, J. (red.) (2001). Les usages politiques du passé. Paris: Éditions de l’EHESS.
  20. Heredia, M., Kirtchik, O. (2010). La notion de „champ” à l’épreuve de l’histoire sociale comparée : les sciences économiques en Russie et en Argentine. Social Science Information, 49 (4), 585–613.
  21. Holzer, J. (1984). „Solidarność” 1980–1981. Geneza i historia. Paryż: Instytut Literacki.
  22. Hübner, P. (1987). Przebudowa nauk historycznych w Polsce (1947–1953). Przegląd Historyczny, 78 (3), 451–481.
  23. Israël, L., Mouralis, G. (red.) (2014). Dealing with Wars and Dictatorships: Legal Concepts and Categories in Action. The Hague: Springer.
  24. Jarosz, D. (2014). Post-1989 historiography’s distorted image of the relation between authorities and society in Poland during the period from 1944 to 1989. Revue d’études comparatives Est-Ouest, 2, 215–240.
  25. Kersten, K. (1990). Narodziny systemu władzy, Polska 1943–1948. Poznań: SAWW.
  26. Kott, S., Kula, M., Lindenberg, Th. (red.) (2006). Socjalizm w życiu powszednim. Dyktatura a społeczeństwo w NRD i PRL. Warszawa: TRIO.
    Kruszyński, M., Łukasiewicz, S., Mazur, M., Poleszak, S., Witek, P. (red.) (2016). Klio na wolności. Historiografia dziejów najnowszych w Polsce po 1989 roku. Lublin: IPN.
  27. Kula, M. (2011). Naród, historia i… dużo kłopotów. Kraków: Universitas.
  28. Kwiek, M. (2003). Academe in transition: Transformations in the Polish academic profession. Higher Education, 45, 455–476.
  29. Lagrou, P. (2003). L’histoire du temps présent en Europe depuis 1945, ou comment se constitue et se développe un nouveau champ disciplinaire. Revue pour l’histoire du CNRS, 4–15.
  30. Lebaron, F. (1996). Les économistes français entre science et politique : contribution à une sociologie de la culture économique. Paris: École des hautes études en sciences sociales.
  31. Machcewicz, P. (2012). Spory o historię 2000–2011. Kraków: Znak.
  32. Machcewicz, P. (2017). Muzeum. Kraków: Znak.
  33. Mink, G., Neumayer, L. (red.) (2013). History, Memory and Politics in Central and Eastern Europe: Memory Games. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  34. Nowak, A. (2001). Westerplatte czy Jedwabne. Rzeczpospolita, 1.08.2001.
  35. Nowinowski, S.M., Pomorski, J., Stobiecki, R. (red.) (2008). Pamięć i polityka historyczna: doświadczenia Polski i jej sąsiadów. Łódź: IPN.
  36. Paczkowski, A. (red.) (2017). Rozliczanie totalitarnej przeszłości: zbrodnie, kolaboracja i symbole przeszłości. Warszawa: ISP PAN.
  37. Persak, K. (2009). Mutations et usage public de l’historiographie polonaise de la seconde moitié du XXe siècle. W: S. Combe (red.), Archives et histoire dans les sociétés post-communistes (s. 259–265). Paris: La Découverte.
  38. Pleskot, P. (2010). Intelektualni sąsiedzi: kontakty historyków polskich ze środowiskiem „Annales” 1945–1989. Warszawa: IPN.
  39. Poupeau, F. (2003). Une sociologie d’État : l’école et ses experts en France. Paris: Raisons d’agir.
  40. Romek, Z. (2010). Cenzura a nauka historyczna w Polsce 1944–1970. Warszawa: Neriton.
  41. Roszkowski, W. (1989). Najnowsza historia Polski 1918–1980. London: Polonia Book Fund.
  42. Rutkowski, T.P. (2007). Nauki historyczne w Polsce 1944–1970: zagadnienia polityczne i organizacyjne. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  43. Sapiro, G. (1999). La guerre des écrivains : 1940–1953. Paris: Fayard.
  44. Sapiro, G. (2009). Modèles d’intervention politique des intellectuels. Actes de la recherche en sciences sociales, 1, 8–31.
  45. Seton-Watson, R.W. (1922). The Historian as a Political Force in Central Europe: on Inaugural Lecture Delivered on 22 November 1922. London: School of Slavonic Studies in the University
    of London, King’s College: Eyre and Spottiswoode.
  46. Sigman, C., Cîrstocea, I., Dakowska, D. (red.) (2014). Les transformations des espaces académiques centre-est-européens depuis 1989. Revue d’études comparatives Est-Ouest, 45.
  47. Skibiński, P., Wiścicki, T., Wysocki M. (red.) (2011). Historycy i politycy: polityka pamięci w III RP. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
  48. Smoczyński, R., Zarycki, T. (2017). Totem inteligencki. Arystokracja, szlachta i ziemiaństwo w polskiej przestrzeni społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  49. Stobiecki, R. (2002). Reaktualizacja mitu historii „prawdziwej” w historiografii polskiej po 1989 r. W: Pamiętnik XVI Powszechnego Zjazdu Historyków we Wrocławiu (s. 11–23). Toruń: Adam
    Marszałek.
  50. Stobiecki, R. (2005). Klio na wygnaniu: z dziejów polskiej historiografii na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii po 1945 r. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
  51. Stobiecki, R. (2007). Historiografia PRL: ani dobra, ani mądra, ani piękna… ale skomplikowana. Warszawa: TRIO.
  52. Stobiecki, R. (2015). To be a Polish historian in exile: semantic and methodological remarks. W: M. Zadencka, A. Plakans, A. Lawaty (red.), East and Central European History Writing in Exile 1939–1989 (s. 190–202). Leiden i Boston: Brill Rodopi.
  53. Stola, D., Persak, K. (red.) (2012). PZPR jako machina władzy. Warszawa: IPN, ISP PAN.
  54. Warczok, T., Zarycki, T. (2016). Gra peryferyjna. Polska politologia w globalnym polu nauk społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  55. Zaremba, D., Brzostek, B. (2006). Polska 1956–1976: w poszukiwaniu paradygmatu. Pamięć i Sprawiedliwość, 2, 25–37.
  56. Zarycki, T., Smoczyński, R., Warczok, T. (2017). The roots of Polish culture-centered politics: Toward a non–purely cultural model of cultural domination in Central and Eastern Europe. East European Politics and Societies, 31, 360–381.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Behr V. (2019), Między nauką a polityką. Historia najnowsza jako pole walki, Kultura i Rozwój, nr 7, s. 171-188.