UNIWERSYTET-IDEA W PROCESIE WYTWARZANIA WARTOŚCI AKADEMICKICH
The University-Idea in the Process of Creating Academic Values

do pobrania/download

Jerzy Hausner

Katedra Polityk Publicznych
Kolegium Gospodarki i Administracji Publicznej
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

doi: 10.7366/KIR.2019.7.08

SŁOWA KLUCZOWE

uniwersytet, idea, intelekt, rozum, porządek aksjonormatywny, społeczna czasoprzestrzeń

KEYWORDS

university, idea, intellect, reason, axionormative order, social space-time continuum

STRESZCZENIE

W idei uniwersytetu Karl Jaspers stara się połączyć i uspójnić dwa światy: duchowy i fizyczny. Wydaje mi się to fundamentalnie ważne. Chcąc to zachować, swoją myśl prowadzę jednak w innym kierunku. Chcę połączyć transcendentne i pragmatyczne odniesienie uniwersytetu, ale dla mnie czynnikiem je spajającym jest proces wytwarzania wartości – egzystencjalnych i instrumentalnych. Idea uniwersytetu wyraża się – w moim ujęciu – w specyficznym dla danego uniwersytetu powiązaniu wytwarzania obu rodzajów wartości, co określa koncept uniwersytetu-idei. Tak rozumiany i tak funkcjonujący uniwersytet jest jednocześnie instytucją i organizacją, złączeniem porządków aksjonormatywnego i operacyjnego. A jego rozwój zależy od tego, czy jego społeczna czasoprzestrzeń stwarza dobre warunki dla osobowego i wspólnotowego rozwoju jego wszystkich uczestników.

ABSTRACT

In his idea of university, Karl Jaspers makes an attempt to link and commonise two worlds: the spiritual and the physical. This seems to me to be of fundamental importance. Even though I wish to uphold his approach, my thoughts proceed in a different direction. I want to combine the university’s transcendent and pragmatic references, but for me, the factor that holds them together is the process of creating existential and instrumental values. The idea of university is expressed – in my approach – in university-specific links between the generation of both kinds of values, which is reflected by the concept of university-idea. A university understood and operating in this way is concurrently an institution and an organisation, a combination of the axionormative and operational orders. Its development depends on whether its social space-time continuum offers good conditions for personal and collective development to all of its participants.

LITERATURA / REFERENCES

  1. Bergson, H. (1988). Pamięć i życie. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
  2. Blyth, M. (2011). Ideas, Uncertainty, and Evolution. W: B. Daniel, H.C. Robert (red.), Ideas and Politics in Social Science Research (s. 83–101). New York: Oxford University Press.
  3. Bollnow, O.F. (1979a). Rozum a siły irracjonalne. Znak, 305, 1188–1205.
  4. Bollnow, O.F. (1979b). Rozważania o bolesności prawdy. Znak, 305, 1205–1211.
  5. Boltanski, L., Chiapello, È. (2005). Nowy duch kapitalizmu. Kronos, 2, 9–108.
  6. Bouton, S., Hannon, E., Knupfer, S.M. (2018). The Congestion Penalty from Urban Success. McKinsey Quaterly, 2, 15–16.
  7. Fromm, E. (1994). Niech stanie się człowiek. Z psychologii etyki. Warszawa, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  8. Gadacz, T. (2017). Wstęp do wydania polskiego. Karla Jaspersa idea uniwersytetu. W: K. Jaspers, Idea uniwersytetu (s. 11–27). Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
  9. Gumbrecht, H.U. (2003). The Powers of Philology. Dynamics of Textual Scholarship. Chicago: University of Illinois Press.
  10. Hartmann, N. (1953). New Ways of Ontology. Chicago: Henry Regnery Company.
  11. Horkheimer, M. (2011). Odpowiedzialność i studia. Kronos, 2, 237–248.
  12. Hryniewicz, J.T. (2012). Stosunki pracy w polskich organizacjach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  13. Iser, W. (1991). Das Fiktive und das Imaginüre: Perspektiven literarischer Anthropologie. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
  14. Jaspers, K. (2017). Idea uniwersytetu. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
  15. Jaspers, K. (1990). Filozofia egzystencji. Warszawa: PIW.
  16. Jaśtal, J. (2015). Etyka i czas. Wariacje aretologiczne. Kraków: Księgarnia Akademicka.
  17. Mączyńska, E. (2018). Modele kapitalizmu – granice ewolucji. Wybrane refleksje na tle studiów literatury przedmiotu. W: J. Kleer, E. Mączyńska (red.), Państwo w warunkach przesileń cywilizacyjnych. Warszawa: Komitet Prognoz Polska 2000 plus, PAN.
  18. Olkusz, P. (2017). Instytucje wyobraźni i zrozumienia. Dialog, 11(732).
  19. Renan, E. (1990). La Réforme intellectuelle et morale, text resprésentés par Henri Mazel. Paris: Éditions Complexe.
  20. Ricoeur, P. (1992). Filozofia osoby. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.
  21. Stiglitz, J.E., Fitoussi, J.P., Durand, M. (2019). Poza PKB. Mierzmy to, co ma znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, 2, 8–9.
  22. Stringfellow, M., Wagle, D., Weam, Ch. (2018). Rising Incomes, Rising Rents, and Greater Homelessness. McKinsey Quaterly, 2, 13–14.
  23. Sztandar-Sztanderska, K. (2018). Państwo na co dzień. Etnografia polityk publicznych wobec grup zmarginalizowanych we Francji. Kultura i Rozwój, 1(6), 9–25.
  24. Sztompka, P. (2014). Uniwersytet współczesny – zderzenie dwóch kultur. Nauka, 1, 7–18.
  25. Willekens, F. (2018). Wystąpienie z okazji uzyskania tytułu doktora honoris causa Szkoły Głównej Handlowej. W: Profesor Frans Willekens. Doktorzy honoris causa Szkoły Głównej Handlowej. Warszawa: SGH

Źródła internetowe

  1. Taleb, N.N., Pilpel, A. (2003). On the Very Unfortunate Problem of the Nonobservability of the Probability Distribution, unpublished manuiscript. Pobrane z: www.fooledbyrandomness.com/knowledge.pdf (dostęp: 30.12.2005).

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Hausner J. (2019), Uniwersytet-idea w procesie wytwarzania wartości akademickich, Kultura i Rozwój, nr 7, s. 131-150.