ETYKA A CZAS
Ethics and time

do pobrania/download

Radosław Strzelecki

Instytut Filozofii
Uniwersytet Jagielloński
ul. Grodzka 52
31-044 Kraków

e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

doi: 10.7366/KIR.2017.4.5.07

SŁOWA KLUCZOWE

etyka, czas, chronos, kairos, aion

KEYWORDS

ethics, time, chronos, kairos, aion

STRESZCZENIE

Celem artykułu jest ukazanie wzajemnych związków czasu i etyki jako decydujących zarówno dla kształtu teorii etycznych, jak i dla moralnego wymiaru życia człowieka. Wywód opiera się na analizie podstawowych greckich pojęć odnoszących się do czasu, czyli chronosu, kairosu i aionu. Mimo głębokiej współzależności i wielkiego napięcia, utrzymującego się między tymi pojęciami - podkreślić to należy zwłaszcza w odniesieniu do relacji chronosu i kairosu, to właśnie kairos, rozumiany jako właściwy moment do działania, może ustanowić etyczną powinność.

ABSTRACT

The article aims at exposing the relation of time and ethics as crucial both for ethical theories and human moral life. Our path of argumentation goes through examining the root Greek concepts of time, namely chronos, kairos and aion. Even if there is deep interdependence as well as great tension between the above mentioned concepts of time (especially concerning chronos and kairos), it is kairos which can estabilish – as a right moment to act – the dimension of ethical duty.

LITERATURA / REFERENCES

  1. Arystoteles (1968). Fizyka (tłum. K. Leśniak). Warszawa: PWN.
  2. Augustyn (1978). Wyznania (tłum. Z. Kubiak). Warszawa: PAX.
  3. Bergson, H. (1913). O bezpośrednich danych świadomości (tłum. K. Bobrowska). Warszawa: E. Wende i S-ka.
  4. Bielawski, K. (2014). Χρόνος (chronos) – καιρός (kairos) – αἰών (aion): czas dla filologa. W: M. Proszak, A. Szklarska, A. Żymełka (red.), Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  5. De Jong, I.J.F. (2007). Homer. W: I.J.F. De Jong, R. Nünlist (red.), Time in Ancient Greek Literature. Leiden–Boston: Brill.
  6. Heidegger, M. (1994). Bycie i czas (tłum. B. Baran). Warszawa: PWN.
  7. Kant, I. (1957). Krytyka czystego rozumu, t. I, II (tłum. R. Ingarden). Warszawa: PWN.
  8. Kant, I. (2002). Krytyka praktycznego rozumu (tłum. B. Bornstein). Kęty: Antyk.
  9. Lloyd, G.E.R (1988). Czas w myśli greckiej (tłum. B. Chwedeńczuk). W: A. Zajączkowski (red.), Czas w kulturze. Warszawa: PIW.
  10. Neher, A. (1988). Wizja czasu i historii w kulturze żydowskiej (tłum. B. Chwedeńczuk). W: A. Zajączkowski (red.), Czas w kulturze. Warszawa: PIW.
  11. Platon (1987). Listy (tłum. M. Maykowska). Warszawa: PWN.
  12. Platon (1999). Timajos (tłum. W. Witwicki). W: Platon, Dialogi, t. II. Kęty: Antyk.
  13. Smith, J.E. (1969). Time, times and the ‘right time’. Chronos and Kairos. The Monist, 53(1), 1–13.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Strzelecki R. (2017), Etyka a czas, Kultura i Rozwój, nr 4 (5), s. 95-102.