KULTURA – ZASÓB STRATEGICZNY?
Culture – A Strategic Resource?

do pobrania/download

Joanna Sanetra-Szeliga

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
ul. Rakowicka 27
31–510 Kraków
Międzynarodowe Centrum Kultury
Urząd Statystyczny w Krakowie

e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

doi: 10.7366/KIR.2017.4.5.06

SŁOWA KLUCZOWE

potencjał kultury, wpływ kultury, rozwój miast, jakość życia, zrównoważony rozwój

KEYWORDS

potential of culture, impact of culture, urban development, quality of life, sustainable development

STRESZCZENIE

Kultura i sztuka towarzyszą nam od zarania jako istotny czynnik tworzenia i integrowania społeczności oraz sposób na przetrwanie w najtrudniejszych warunkach. Samo to świadczy o strategicznej roli kultury w życiu i rozwoju społecznym. Coraz liczniejsze zaś badania dostarczają nowych argumentów potwierdzających jej wagę. Jako strategiczny zasób miasta może stać się ważnym elementem odpowiadania na wyzwania XXI w. Daje ludziom poczucie przynależności i stanowi ważną część lokalnej tożsamości. Działania podejmowane przez sektor kultury i osoby twórcze mogą być odpowiedzią na problemy społeczne, np. zmniejszającą się spójność społeczną, alienację mieszkańców, brak tolerancji „Innego”. Stanowią też istotny element budowania jakości życia w mieście i subiektywnie postrzeganego dobrostanu mieszkańców. Oprócz zapewniania miejsc pracy i wkładu w PKB ekonomiczne znaczenie kultury polega na jej wpływie na rozwój sektora kreatywnego, budowę atrakcyjności i konkurencyjności miast oraz rewitalizację przestrzeni zdegradowanych. Zważywszy na potencjał kultury, postuluje się, by traktować ją jako czwarty filar zrównoważonego rozwoju i ważny element budowania „Miasta-Idei”.

ABSTRACT

Culture and art have been with us since the dawn of time as important factors of creating and integrating communities and a way to survive in the most difficult conditions. This alone proves the strategic role of culture in social life and development. A growing number of studies provides now new arguments confirming its importance. As a strategic urban resource, it can become an important element of responding to the challenges of the 21st century. It gives people a sense of belonging and is an important part of the local identity. Actions undertaken by the cultural sector and creative individuals may be the answer to social problems, e.g. decreasing social cohesion, alienation of residents, lack of tolerance of the Other. They are also an important element of building the urban quality of life and the subjective well-being of residents. In addition to jobs and contribution to GDP, the economic significance of culture results from its impact on the development of the creative sector, building the attractiveness and competitiveness of cities and the revitalisation of degraded space. Considering the potential of culture, it is postulated to treat
it as the fourth pillar of sustainable development and an important element of building the “City-Idea”.

LITERATURA / REFERENCES

  1. Ashworth, G.J. (1993). Heritage planning: An approach to managing historic cities. W: Z. Zuziak (red.), Managing Historic Cities. Kraków: International Cultural Centre.
  2. Bińczycka, E., Cembruch-Nowakowski, M., Czekaj, A., Kowacka, A., Nowak, B., Polit, A., Sanetra-Szeliga, J. (2018). Przemysły kultury i kreatywne w latach 2016. Prace studialne. Kraków: Urząd Statystyczny w Krakowie.
  3. Bendyk, E., Hausner, J., Kudłacz, M. (2016). Miasto-idea – nowe podejście do rozwoju miast. W: J. Buzek, J. Hausner, M. Kudłacz i in. (red.), Open Eyes Book, Open Eyes Economy Summit. Kraków: Fundacja GAP.
  4. Bojs, K. (2018). Moja europejska rodzina. Pierwsze 54 000 lat. Kraków: Wydawnictwo Isignis.
  5. Cominelli, F., Greffe, X. (2012). Intangible cultural heritage. Safeguarding for creativity. City, Culture and Society, 3, 245–250.
  6. Cuypers, K., Krokstad, S., Holmen, T. i in. (2012). Patterns of receptive and creative cultural activities and their association with perceived health, anxiety, depression and satisfaction with life among adults: The HUNT Study, Norway. Journal of Epidemiology and Community Health, 66(8), 698–703.
  7. Duxbury, N., Cullen, C., Pascual, J. (2012). Cities, culture and sustainable development. W: H.K. Anheier, Y.R. Isar, M. Hoelscher (red.), “Cultural Policy and Governance in a New Metropolitan Age”. The Cultures and Globalization Series, t. 5. London: Sage.
  8. eftec (2005). Valuation of the Historic Environment. The Scope for Using Result of Valuation Studies in the Appraisal and Assessment of Heritage-Related Projects and Programmes. Final Report. London: Economics for the Environment Consultancy (eftec).
  9. Fiń, A., Jagodzińska, K., Sanetra-Szeliga, J. (2017). Przemysły kreatywne i potencjał dziedzictwa. Przypadek OFF Piotrkowskiej w Łodzi. W: J. Sanetra-Szeliga, K. Jagodzińska (red.), Potencjał dziedzictwa. Społeczno-gospodarcze przykłady z Europy Środkowej. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
  10. Florida, R. (2010). Narodziny klasy kreatywnej. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
  11. Gehl, J. (2014). Miasta dla ludzi. Kraków: Wydawnictwo RAM.
  12. Grossi, E., Blessi, G.T., Sacco, P.L., Buscema, M. (2012). The interaction between culture, health and psychological well-being: Data mining from the Italian culture and well-being project. Journal of Happiness Studies, 13(1), 129–148.
  13. Heritage Lottery Fund (2013). New Ideas Need Old Buildings. London: Heritage Lottery Fund.
  14. Hill, K. (2013). The arts and individual well-being in Canada: Connections between cultural activities and health, volunteering, satisfaction with life, and other social indicators in 2010. Statistical Insights on the Arts, 11(2).
  15. Itard, L., Klunder, G., Visscher, H. (2006). Environmental impacts of renovation. The Dutch housing stock compared with new construction. W: V. Gruis, H. Visscher, R. Klainhans (red.), Sustainable Neighbourhood Transformation. Amsterdam: IOS Press BV.
  16. Kampmann, T. (2010). Traditional window – the best choice. W: K. Kukaine (red.), Cultural Heritage – Contemporary Challenge. The 4th Baltic Sea Region Cultural Heritage Forum in Riga. 9–11 September 2010. Riga: State Inspection for Heritage Protection in Latvia.
  17. Klamer, A. (2004). Cultural goods are good for more than their economic value. W: V. Rao, M. Walton (red.), Culture and Public Action. Stanford: Stanford University Press.
  18. Korzeniak, G. (2011). Rozumienie pojęcia rozwoju miasta oraz planowania zintegrowanego. W: G. Korzeniak (red.), Zintegrowane planowania rozwoju miast. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
  19. Marlet, G., van Woerkens, K. (2005). Tolerance, aesthetics, amenities or jobs? Dutch city attraction to the creative class. Discussion Paper Series, 055–33.
  20. Matarasso, F. (1997). Use Or Ornament? The Social Impact of Participation in the Arts. Stroud: Comedia.
  21. Matarasso, F. (2001). Culture, economics & development. W: F. Matarasso (red.), Recognising Culture. A Series of Briefing Papers on Culture and Development. London: Comedia–Department of Canadian Heritage–UNESCO.
  22. Murzyn-Kupisz, M., Działek, J. (2013). Cultural heritage in building and enhancing social capital. Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development, 3(1), 35–54.
  23. Nypan, T. (2003). Cultural Heritage Monuments and Historic Buildings as Value Generators in a Post-Industrial Economy. With Emphasis on Exploring the Role of the Sector as Economic Driver. Oslo: Directorate for Cultural Heritage, Norway.
  24. Paszkowski, Z. (2011). Miasto idealne w perspektywie europejskiej i jego związki z urbanistyką współczesną. Kraków: Universitas.
  25. Sanetra-Szeliga, J. (2016). Kultura i rozwój miasta. Wyzwania XXI wieku. W: K. Broński, R. Kusek, J. Sanetra-Szeliga (red.), Pamięć, wybór, tożsamość. Szkice o mieście. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
  26. Sanetra-Szeliga, J. (2017). Kultura jako element składowy jakości życia w mieście. Kultura i Rozwój, 1(2), 45–59.
  27. Smith, A. (2012). Events and Urban Regeneration. The Strategic Use of Events to Revitalise Cities. New York–London: Routledge.
  28. Stasiak, A. (2009). Turystyka literacka i filmowa. W: K. Buczkowska, A. Mikos von Rohrscheidt (red.), Współczesne formy turystyki kulturowej, t. 1 Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego.
  29. van Duijn, M. (2013). Location Choice, Cultural Heritage and House Prices. Amsterdam: Tinbergen Institute.
  30. Weber, A. (1927). Ideen zur Staats- und Kultursoziologie, Karlsruhe: Braun. Cyt. za A. Kłoskowska, Kultura masowa. Krytyka i obrona. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  31. Wheatley, D., Bickerton, C. (2016). Subjective well-being and engagement in arts, culture and sport. Journal of Cultural Economics, 41(1), 23–45.

Źródła internetowe

Agenda 21 dla kultury (2004). Komitet ds. Kultury Zjednoczonych Miast i Samorządów Lokalnych, http://www.agenda21culture.net/sites/default/files/files/documents/multi/c21_for_culture_polish.pdf (dostęp: 20.08.2018).

GUS, Urząd Statystyczny w Krakowie (2014). Wstępne wyniki satelitarnego rachunku kultury za 2008 r., http://stat.gov.pl/z-prac-studialnych/opracowania-eksperymentalne/wstepne-wyniki-satelitarnego-rachunku-kultury-za-2008-r-,1,1.html (dostęp: 20.08.2018).

Klamer, A., Zuidhof P.-W. (1998). The values of cultural heritage: Merging economic and cultural appraisals. W: R. Mason (red.), Economics and Heritage Conservation. Los Angeles: Getty Conservation Institute, http://www.getty.edu/conservation/publications_resources/pdf_publications/pdf/econrpt.pdf (dostęp: 20.09.2018).

Landry, Ch. (2003). Imagination and Regeneration: Cultural Policy and the Future of Cities, DGIV/CULT/STAGE(2003)3, Council of Europe, http://charleslandry.com/panel/wp-content/uploads/downloads/2013/04/Imagination-and-regeneration.pdf (dostęp: 20.08.2018).

Muzeum II Wojny Światowej (2018). Katharsis lub oddanie rzeczywistości wokół. Sztuka w obozach koncentracyjnych, https://muzeum1939.pl/katharsis-lub-oddanie-rzeczywistosci-wokol-sztuka-w-obozach-koncentracyjnych/audio/1040.html (dostęp: 6.08.2018).

Olszewska, B. (2018). Sztuka w obozach koncentracyjnych, http://www.ravensbruck.pl/pl/ciekawostki/sztuka-w-obozach-koncentracyjnych (dostęp: 6.08.2018).

Thiel, L. (2015). Leave the drama on the stage: The effect of cultural participation on health. SOEPpapers on Multidisciplinary Panel Data Research, 767, 1–57, https://www.diw.de/documents/publikationen/73/diw_01.c.510133.de/diw_sp0767.pdf.

Wilkinson, A.V., Waters, A.J., Bygren, L.O., Tarlov, A.R. (2007). Are variations in rates of attending cultural activities associated with population health in the United States?, BMC Public Health, 7(226), http://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471–2458–7-226 (dostęp: 3.08.2018).

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Sanetra-Szeliga J. (2017), Kultura - zasób strategiczny?, Kultura i Rozwój, nr 4 (5), s. 81-93.