KULTURA JAKO ELEMENT SKŁADOWY JAKOŚCI ŻYCIA W MIEŚCIE
Culture: Quality of Life Component

do pobrania/download

Joanna Sanetra-Szeliga

Międzynarodowe Centrum Kultury
Rynek Główny 25, 31-008 Kraków
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

doi: 10.7366/KIR.2017.1.2.03

SŁOWA KLUCZOWE

jakość życia, kultura, dobrostan, miasto

KEYWORDS

quality of life, culture, well-being, city

STRESZCZENIE

Artykuł próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy kultura, w ujęciu funkcjonalnym i instytucjonalnym, ma wpływ na jakość życia mieszkańców miast. Autorka rozpatruje koncepcje jakości życia i kultury z punktu widzenia nauk społecznych, przywołując m.in. teorie Tibora Scitovsky’ego. Analizując wyniki badań literaturowych, dotyczących wpływu kultury na otoczenie społeczno-gospodarcze, dokonuje następnie zestawienia potencjalnych obszarów wpływu kultury z wybranymi elementami składowymi jakości życia (zdrowie, satysfakcja z życia, poczucie bezpieczeństwa), zawartymi w indeksach mierzących poziom jakości życia w miastach. Prowadzi to do konkluzji, że udział w kulturze, dostęp do szerokiej i różnorodnej oferty kulturalnej, przestrzeń publiczna o dobrej jakości, historyczna tkanka miejska stanowią istotne elementy jakości życia w mieście. Stąd wynikają zadania dla miast związane ze wspieraniem działalności kulturalnej, ochroną zabytków, czy też kształtowaniem przestrzeni miejskiej.

ABSTRACT

The aim of the article is to verify whether culture, in its functional and institutional aspect, has an impact on the quality of life of city residents. The author examines the concept of the quality of life from an economic point of view, citing, i.e., theory of T. Scitovsky. The analysis of the results of a literature review on the impact of culture on its socio-economic context
allows to juxtapose them with selected elements of quality of life (health, life satisfaction, safety) included in indexes that measure the level of quality of life in cities. It leads to a conclusion, that participation in culture, access to broad and diverse cultural offer, good quality of public space, historic urban fabric constitute important elements of quality of life in cities. Thus, tasks of municipalities include support for cultural activities, protection of monuments as well as creation of public space.

LITERATURA / REFERENCES

  1. Allardt, E. (2009). Having, Loving, Being: An Alternative to Swedish Model of Welfare Research. W: M.C. Nussbaum, A. Sen (red.). The Quality of Life (s. 88–94). New York: Oxford University Press.
  2. Ashworth, G.J. (1993). Heritage Planning: An Approach to Managing Historic Cities. W: Z. Zuziak (red.). Managing Historic Cities (s. 27–48). Kraków: International Cultural Centre.
  3. Aufhauser, K. (1976). The joyless economy. An inquiry into human satisfaction and consumer dissatisfaction by T. Scitovsky. Review. The Economic Journal, 86 (344), 911–913.
  4. BES 2013 (2013). www.istat.it/en/archive/84498 (dostęp: 15.02.2017).
  5. Better Life Index. www.oecdbetterlifeindex.org/ (dostęp: 15.02.2017).
  6. Bianchi, M. (2003). A questioning economist: Tibor Scitovsky’s attempt to bring joy into economics. Journal of Economic Psychology, 24 (3), 391–407.
  7. Bieńkuńska, A., Piasecki, T. (red.) (2013). Jakość życia, kapitał społeczny, ubóstwo i wykluczenie społeczne w Polsce, Studia i analizy statystyczne. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Departament Badań Społecznych i Warunków Życia, Urząd Statystyczny w Łodzi.
  8. Blakely, E.J., Green Leigh, N. (2010). Planning Local Economic Development. Theory and Practice. Los Angeles–London–New Delhi–Singapore–Washington DC: Sage.
  9. Blessi, G.T., Grossi, E., Sacco, P.L., Pieretti, G., Ferilli, G. (2014). Cultural participation, relational goods and individual subjective well-being: Some empirical evidence. Review of Economics & Finance, 4 (3), 33–46.
  10. Borys, T. (2003). Jakość życia jako integrujący rodzaj jakości. W: J. Tomczyk-Tołkacz (red.). Jakość życia w perspektywie nauk humanistycznych, ekonomicznych i ekologii (s. 9–20). Jelenia Góra: Akademia Ekonomiczna im. O. Langego we Wrocławiu.
  11. Brol, R. (2001). Rozwój miasta. W: R. Brol (red.). Ekonomika i zarządzanie miastem (s. 201–246). Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu.
  12. Campbell, A. (1976). Subjective measure of well-being. American Psychologist, 31 (2), 117–124.
  13. Costanza, R., Fisher, B., Ali, S. i in. (2008). Integrative approach to quality of life measurement, research, and policy. S.A.P.I.E.N.S, 1 (1), 17–21.
  14. Cuypers, K., Krokstad, S., Holmen, T. i in. (2012). Patterns of receptive and creative cultural activities and their association with perceived health, anxiety, depression and satisfaction with life among adults: The HUNT Study, Norway. Journal of Epidemiology and Community Health, 66 (8).
  15. Czapiński, J. (2012). Ekonomia szczęścia i psychologia bogactwa. Nauka, 1, 51–88.
  16. Di Giovinazzo, V. (2011), Consumer Preferences and Individual Satisfaction. Tibor Scitovsky on the role of the arts in society. HES (History of Economics Society), University of Notre Dame [wystąpienie na konferencji].
  17. Diener, E., Suh, E. (1997). Measuring quality of life: Economic, social, and subjective indicators. Social Indicators Research, 40, 189–216.
  18. Dümcke, C., Gnedovsky, M. (2013). The Social and Economic Value of Cultural Heritage: literature review. European Expert Network on Culture (EENC). https://pdfs.semanticscholar.org/3a70/d26f9adf6b277216b8f3acf7909927bf2bc5.pdf (dostęp: 15.02.2017).
  19. Easterlin, R.A. (1974). Does Economic Growth Improve the Human Lot? Some Empirical Evidence. W: P.A. David, M.W. Reder (red.). Nations and Households in Economic Growth: Essays in Honor of Moses Abramovitz (s. 89–125). New York: Academic Press.
  20. Erikson, R. (2009). Descriptions of Inequality: The Swedish Approach to Welfare Research. W: M.C. Nussbaum, A. Sen (red.), The Quality of Life (s. 67–83). New York: Oxford University Press.
  21. Florida, R. (2010). Narodziny klasy kreatywnej. Oraz jej wpływ na przeobrażenia w charakterze pracy, wypoczynku, społeczeństwa i życia codziennego (tłum. T. Krzyżanowski, M. Penkala). Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
  22. Frey, B.S., Stutzer, A. (2002). Happiness and Economics: How the Economy and Institutions Affect Human Well-Being. Princeton, NJ–Oxfordshire: Princeton University Press.
  23. Gehl, J. (2014). Miasta dla ludzi (tłum. S. Nogalski). Kraków: Wydawnictwo RAM.
  24. Giraud-Labalte, C., Pugh, K., Quaedvlieg-Mihailović, S., Sanetra-Szeliga, J., Smith, B., Vandesande, A., Thys, C. (2015). Cultural Heritage Counts for Europe. Full Report. Kraków: International Cultural Centre, CHCFE Consortium.
  25. Grossi, E., Blessi, G.T., Sacco, P.L., Buscema, M. (2012). The interaction between culture, health and psychological well-being: Data mining from the Italian culture and well-being project. Journal of Happiness Studies, 13 (1), 129–148.
  26. Harrison, L.E., Huntington, S.P. (2003). Kultura ma znaczenie. Poznań: Zysk i S-ka.
  27. Hill, K. (2013). The arts and individual well-being in Canada: Connections between cultural activities and health, volunteering, satisfaction with life, and other social indicators in 2010. Statistical Insights on the Arts, 11 (2).
  28. Hooper-Greenhill, E., Sandell, R., Moussouri, Th., O’Riain, H. (2000). Museums and Social Inclusion. The GLLAM Report. Research Centre for Museums and Galleries (RCMG), Department of Museum Studies, University of Leicester, Group for Large Local Authority Museums.
  29. How is Life? Measuring Well-Being (2011). OECD Publishing, OECD. http://dx.doi.org/10.1787/9789264121164-en (dostęp: 15.02.2017).
  30. Human Development Index. http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi (dostęp: 08.02.2017).
  31. International Definition and measurement of levels of living. An Interim Guide (1961). United Nations, E/CN.3/270/Rev.1, E/CN.5/353, New York.
  32. Jewtuchowicz, A. (2005). Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  33. Karwińska, A. (1998). Wartości i potrzeby społeczne a przemiany środowiska miejskiego. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
  34. Klasik, A. (2010). Sektor kultury i przemysły kreatywne nowym fundamentem rozwoju dużych miast i aglomeracji miejskich. W: A. Klasik (red.). Rola sektora kultury i przemysłów kreatywnych w rozwoju miast i aglomeracji (s. 11–39). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
  35. Kłoskowska, A. (1981). Socjologia kultury. Warszawa: PWN.
  36. Marshall, A. (1920). Principles of Economics. Book III, Chapter II. Wants in Relation to Activities. London: Macmillan and Co., Ltd.
  37. Matarasso, F. (1997). Use Or Ornament? The Social Impact of Participation in the Arts. Stroud: Comedia.
  38. Michoń, P. (2010). Ekonomia szczęścia. Poznań: Dom Wydawniczy Harasimowicz.
  39. Murzyn-Kupisz, M., Działek, J. (2013). Cultural heritage in building and enhancing social capital. Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development, 3 (1), 35–54.
  40. Oldenburg, R. (1989). The Great Good Place: Cafes, Coffee Shops, Community Center, Beauty Parlors, General Stores, Bars, Hangouts, and How They Get You Through the Day. New York: Paragon House.
  41. Paszkowski, Z. (2011). Miasto idealne w perspektywie europejskiej i jego związki z urbanistyką współczesną. Kraków: Universitas.
  42. Peacock, A. (1976). The joyless economy: An inquiry into human satisfaction and consumer dissatisfaction. By Tibor Scitovsky. Review. Journal of Economic Literature, 14 (4), 1278–1280.
  43. Quality of life. Facts and views (2015). Eurostat. Luxembourg: Publications Office of the European Union. doi:10.2785/59737.
  44. Quality of life in cities. Perception survey in 79 European cities (2013). Flash Eurobarometer, 366. http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/studies/pdf/urban/survey2013_en.pdf (dostęp: 15.02.2017).
  45. Rogerson, R.J. (1999). Quality of life and city competitiveness. Urban Studies, 36 (5–6), 969–985.
  46. Sanetra-Szeliga J. (2013). Sektor kultury a rozwój gospodarczy miasta. W: J. Hausner, A. Karwińska, J. Purchla (red.). Kultura i rozwój (s. 413–434). Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
  47. Scitovsky, T. (1992). The Joyless Economy: the Psychology of Human Satisfaction, New York: Oxford University Press.
  48. Sen, A. (1985). Commodities and Capabilities. Amsterdam: North-Holland.
  49. Sen, A. (2002). Rozwój i wolność (tłum. J. Łoziński). Poznań: Zysk i s-ka.
  50. Sen, A. (2009). Capability and Well-Being. W: M.C. Nussbaum, A. Sen (red.). The Quality of Life. New York: Oxford University Press.
  51. Stiglitz, J.E., Sen, A., Fitoussi, J.-P. (2009). Report by the Commission on the Measurement of Economic Performance and Social Progress. CMEPSP. http://www.insee.fr/fr/publications-et-services/default.asp?page=dossiers_web/stiglitz/ documents-commission.htm (dostęp: 08.02.2015).
  52. Summers, J.K., Smith, L.M., Harwell, L.C. i in. (2014). An Index of Human Well-Being for the U.S.: A TRIO Approach. Sustainability, 6 (6), 3915–3935.
  53. Szewczuk, A. (2011). Rozwój lokalny i regionalny – główne determinanty. W: A. Szewczuk, M. Kogut-Jaworska, M. Zioło (red.). Rozwój lokalny i regionalny. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
  54. Thiel, L. (2015). Leave the Drama on the Stage: The Effect of Cultural Participation on Health. SOEPpapers on Multidisciplinary Panel Data Research, 767.
  55. Throsby, D. (2010). Ekonomia i kultura (tłum. O. Siara). Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
  56. Tylor, E.B. (1896). Cywilizacja pierwotna. Badania rozwoju mitologii, filozofii i wiary, mowy, sztuki i zwyczajów, t. 1 (tłum. Z.A. Kowerska). Warszawa: Głos. http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=111483&from=&dirids=1&tab=1&lp=1&QI=AEA534ACD9CE9239F1CF096556FB9458-1 (dostęp: 22.02.2017).
  57. Urzúa, A., Miranda-Castillo, C., Caqueo-Urízar, A., Mascayano, F. (2013). Do cultural values affect quality of life evaluation? Social Indicators Research, 114 (3), 1295–1313.
  58. Weichert, K. (2010). Elementy kompozycji urbanistycznej. Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
  59. Wheatley, D., Bickerton, C. (2016). Subjective well-being and engagement in arts, culture and sport. Journal of Cultural Economics, doi:10.1007/s10824-016-9270-0.
  60. Wilkinson, A.V., Waters, A.J., Bygren, L.O., Tarlov, A.R. (2007). Are variations in rates of attending cultural activities associated with population health in the United States? BMC Public Health, 7 (226), http://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-7-226 (dostęp: 03.08.2016).
  61. Wingo, L. (1973). The quality of life: Toward a microeconomic definition. Urban Studies, 10, 3–18.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Sanetra-Szeliga J. (2017), Kultura jako element składowy jakości życia w mieście, Kultura i Rozwój, nr 1 (2), s. 45-59.