|
SŁOWA KLUCZOWE
kultura, społeczeństwo, wspólnota, teoria gier, samowiedza społeczna, polskie społeczeństwo
KEYWORDS
culture, society, community, social self-conscioussnes, social action, game theory, Polish society
|
|
STRESZCZENIE
Kultura dostarcza pojęć, narzędzi i struktury aksjonormatywnej kształtujących postrzeganie i stosunek do świata, w tym świata społecznego. Samowiedza społeczna oznacza podzielaną przez członków danej zbiorowości wiedzę o cechach własnej wspólnoty i postawy wobec niej. Treść samowiedzy ma tym samym wpływ na to, jakie założenia ludzie przyjmują odnośnie do motywacji i charakteru alter w działaniach społecznych. Podzielany obraz polskiego społeczeństwa wyrasta z fundującego go przekonania, że Polacy są świetnym narodem, ale wadliwym społeczeństwem: niezdolnym do współpracy, podzielonym, nieufnym itp. Takie założenie prowadzi do wyboru strategii indywidualistycznych, uruchamiając mechanizm dylematu więźnia.
ABSTRACT
Culture provides concepts, tools and underlying normative structure that shape the way humans perceive and act in the world, including the social one. „Social self-conscioussnes” is the shared knowledge of the members of a certain community of this community: its features, identity, and the way it functions. Hence, social self-conscioussnes influences the set of the assumptions concerning the motivations and attitudes of alter in social interactions. The image of the Polish society is rooted in the shared axioma of Poles being brave nation, but poor society: unable to cooperate, divided, distrustful etc. If used by people to choose the strategy of social action, this image leads to individualistic strategies, closing them inside the permanent prisoner’s dilemma.
|
LITERATURA / REFERENCES
- Bauman, Z. (1998). Prawodawcy i tłumacze. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
- Chwe M.S.Y. (2013). Rational Ritual: Culture, Coordination, and Common Knowledge. Princeton, NJ: Princeton University Press.
- Czarnowski, S. (1957). Kultura. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Durkheim, E. (1968). Zasady metody socjologicznej (tłum. J. Szacki). Warszawa: PWN (wyd. 1).
- Durkheim, E. (1999). O podziale pracy społecznej (tłum. K. Wakar). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Elias, N. (2008). Społeczeństwo jednostek (tłum. J. Stawiński). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Giza, A. (2013). Gabinet luster. O kształtowaniu samowiedzy Polaków w dyskursie publicznym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Giza, A. (2015). Socjologia po nowoczesności, czyli o społecznej odpowiedzialności nauk społecznych. W: M. Lewicki, S. Mandes, A. Przybylska, M. Sikorska (red.), Socjologia uspołecznienia. Księga dedykowana Profesor Mirosławie Marody (s. 39–60). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Giza-Poleszczuk, A. (2005). Rodzina i system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
- Giza-Poleszczuk, A., Marody, M. (2004). Przemiany więzi społecznych: zarys teorii zmiany społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Gołdys, A. (2013). Po drugiej stronie lustra, czyli doświadczanie społeczeństwa. W: Gabinet luster. O kształtowaniu samowiedzy Polaków w dyskursie publicznym (s. 356–430). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Haidt, J. (2014). Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka? (tłum. A. Nowak-Młynikowa). Warszawa: Smak Słowa.
- Halawa, M. (2013). Tylu Polaków naraz widzieć… O statystycznym wytwarzaniu społeczeństwa. W: Gabinet luster. O kształtowaniu samowiedzy Polaków w dyskursie publicznym (s. 34–66). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Haman, J. (2014). Gry wokół nas: socjologia i teoria gier. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Hausner, J. (2016). Firma-idea. Tekst przygotowywany do druku.
- Heidegger, M. (1977). Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane (tłum. K. Michalski). Warszawa: Czytelnik.
- Igo, S.E. (2008). The Averaged American: Surveys, Citizens, and the making of the Mass Public. Harvard: Harvard University Press.
- Latour, B. (2005). Reassembling the Social. An Introduction to Actor-Network-Theory. Oxford: Oxford University Press.
- Lewicki M. (2013). Popękane lustro. Wydawcy, publicyści i redaktorzy. W: Gabinet luster. O kształtowaniu samowiedzy Polaków w dyskursie publicznym (s. 306–355). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Malewska-Szałygin, A. (2002). Wiedza potoczna o sprawach publicznych. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
- Ossowski, S. (1967). Z zagadnień psychologii społecznej. W: S. Ossowski, Dzieła, t. 3, Warszawa: PWN.
- Raciborski, Ł. (2009). Publicyści o Polsce i Polakach. Niepublikowany raport z grantu N N116 0654 33 „Kształtowanie samowiedzy Polaków w dyskursie publicznym”.
- Sztompka, P. (2002). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
- Thompson, J.B. (2001). Media i nowoczesność. Społeczna teoria mediów (tłum. I. Mielnik). Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
- Trutkowski, C. (2000). Społeczne reprezentacje polityki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Weber, M. (1985). „Obiektywność” poznania w naukach społecznych (tłum. M. Skwieciński). W: A. Chmielecki (wybór), Problemy socjologii wiedzy (s. 45-100). Warszawa: Książka i Wiedza.
- Whitehead, A.N. (1987). Nauka i świat nowożytny (tłum. M. Kozłowski, M. Pieńkowski). Kraków: Wydawnictwo Znak.
- Wittgeinstein, L. (2016). Tractatus logico-philosophicus (tłum. B. Wolniewicz). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (wyd. 5).
- Znaniecki, F. (1971). Nauki o kulturze: narodziny i rozwój (tłum. J. Szacki). Warszawa: PWN.
|
|
SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION
Giza A. (2016), Kultura i samowiedza społeczna, Kultura i Rozwój, nr 1 (1), s. 11-34.
|